Journalisten van Le Monde gaan binnen een kleine maand drie keer in staking vanwege de aangekondigde reorganisatie die 129 banen zou laten verdwijnen. Ook The New York Times heeft in februari een vergelijkbare reorganisatie aangekondigd. In Amerika daalden de advertentieinkomsten van kranten in het afgelopen jaar met 7 procent, een trend die al een paar jaar aan de gang is. Veel redacties zijn inmiddels sinds het begin van deze eeuw met 20 % gekrompen. Ook uit eigen land weten we hoe kranten om de aandacht van de lezer moeten vechten, en televisieprogramma’s om kijkcijfers. ‘De media’ staan de laatste tijd regelmatig onder vuur omdat men vindt dat ze hypes creëeren, dat ze informatie selecteren op grond van economische en criteria en politieke agenda’s en niet op het werkelijke belang van het nieuws. Klopt dit beeld?
Maarten Huygen is commentator van NRC Handelsblad en al 23 jaar bij deze krant werkzaam. In een lezing over ‘De verguisde media’ lichtte hij vorige week woensdag deze ontwikkelingen toe. Volgens Huygen zijn de media niet machtiger geworden, alleen is er meer concurrentie bijgekomen. Tenslotte is er nu veel meer diversiteit aan media dan dertig jaar geleden, toen er maar twee binnenlandse zenders waren en één journaal. Dat Nixon vanwege het Watergateschandaal moest aftreden was mede het gevolg van de activiteiten van twee journalisten. Huygen vindt dus dat de journalisten van nu niet meer macht hebben dan vroeger. Wel vindt hij dat media meer een activiteit zijn geworden, iets wat je doet: TV kijken is een bezigheid waar Jan modaal drie a vier uur per dag aan besteedt.
Volgens Huygen kwam er met Pim Fortuyn verandering, want hij voerde campagne tegen de media en wist zowel links- als rechts-georienteërde media voor zijn politieke doeleinden te manouvreren. Dat is in de periode na hem alleen nog erger geworden. Volgens Huygen voeren politici als Rita Verdonk hun debatten te veel op TV en te weinig op de tweede kamer. Tenslotte wordt de politicus op zijn of haar mediagenieke karakter gekozen... Huygen ziet dan ook wel heil in een kiestelsel waar districten een belangrijkere rol spelen, zodat politici zich met de plaatselijke politiek bezighouden en minder met hun imago op landelijk niveau.
Andere veranderingen die Huygen noemt: de professionalisering van de journalistiek; het aantal journalisten per 100.000 inwoners is van 25 naar 87 gestegen. In Nederland zijn het er ruim 13.000. Ik zou eraan toevoegen dat dat niet tot een evenredige stijging in de kwaliteit van bijvoorbeeld kranten heeft geleid omdat journalisten nu veel meer moeten publiceren dan vroeger. Volgens onderzoeksjournalist Nick Davies moet de journalist anno 2008 drie keer zoveel tekst per dag leveren als twintig jaar geleden. Publish or perish is dus ook bij journalisten het motto.
(Foto: Library of Congress)
